Porter’ın Beş Kuvveti, sektördeki rekabet yoğunluğunu değerlendirmek için kullanılan stratejik bir analitik araçtır. Sektördeki güç dengesini değerlendirmek için de kullanılabilir. Ünlü strateji gurusu Michael Porter tarafından geliştirilen analiz içinde bulunduğunuz ortamda daha dikkatli olmanıza yardım ederek, işletmeniz veya şirketiniz için daha sağlıklı kararlar almanıza imkan sağlar. Bu beş gücü belirleyerek doğru bir stratejiye varabilir ve uzun vadeli hedefleri değerlendirebilirsiniz.
Potansiyel Yeni Girenlerin Tehdidi
Bir pazarda veya endüstride yüksek düzeyde kar varsa, pastanın bölüşülmesinde ki potansiyel yeni şirketleri çeker. Teorik olarak, firmalar kar elde edebilecekleri fırsatları değerlendirmek için ilgili sektöre giriş çıkış yaparak fırsatları değerlendirebilir. Ancak uygulama kısmına geldiğimizde, bir sektöre girmeyi amaçlayan firmalar için bir takım engeller ortaya çıkabilmektedir. Bu tehditler şu faktörlere bağlıdır: Ölçek ekonomileri, Ürün farklılaştırması, Sermaye yükümlülükleri, Müşteri değiştirme maliyetleri, Dağıtım kanallarına erişim, Yasal ve düzenleyici engeller, Mevcut işletmelerden gelmesi olası ataklar ve Giriş zamanı
Alıcıların pazarlık gücü
Alıcının pazarlık gücü, müşterilerin sektör üzerindeki etkisinin boyutu ile ilişkilidir. Alıcı ne kadar güçlüyse, fiyatları düşürme ve / veya ürün ve hizmetlerin kalitesini artırma yeteneği o kadar artar. Alıcıların pazarlık gücünü belirleyen faktörler: Tedarikçilere kıyasla alıcıların boyutu ve yoğunluğu, Alıcıların fiyat hassasiyeti, Ürün farklılaştırması, Değiştirme maliyetleri, Ürünler ve hizmetler hakkında bilgiler, Alıcının ikame ürün ve hizmetleri seçebilme yeteneği
Tedarikçilerin pazarlık gücü
Tedarikçi pazarlık gücü, tedarikçi-üretici ilişkilerinin doğasını oluşturur. Güçlü pazarlık gücüne sahip tedarikçiler, üreticiler tarafından elde edilecek kar seviyeleri üzerinde doğrudan etkileri olan hammaddeleri daha yüksek fiyatlara satabilirler. Tedarikçi pazarlık gücüne etki eden faktörler: Tedarikçi sayısı, Tedarikçilerin boyutu, Tedarikçiler tarafından sağlanan ürünlerin farklılaştırılması, Tedarikçiler tarafından sağlanan ürün ve hizmetlerin benzersizliği, Değiştirme maliyetleri, Tedarikçi için hacmin önemi, Ürünlerin satış fiyatına göre tedarik maliyeti, Firmanın tedarikçi ikame etme kabiliyeti
İkame ürün ve hizmet tehdidi
Firmalar, ikame ürünlerin ortaya çıkması durumunda daha az pazarlık gücüne sahiptir. İkameler doğrudan veya dolaylı olabilir. İkame ürün ve hizmet tehdidine etki eden faktörler: Yakın ikamelerin varlığı, Dolaylı ikamelerin varlığı, Değiştirme maliyetleri, Algılanan ürün farklılaştırma seviyesi, Alıcıların ikame etme eğilimi, İkame ürün ve hizmetlerin performansı ve kalitesi
Mevcut firmalar arası rekabet
Sektördeki rekabet yoğunluğu seviyesi, karlılık seviyesini belirler. Sektör ne kadar rekabetçi olursa, firmaların pazar paylarını korumaları ve artırmaları da o kadar zorlaşır. Mevcut firmalar arasındaki rekabetin boyutunu belirleyen faktörler: Sektörün büyüme hızı, Rakip sayısı ve aralarındaki denge, Rakiplerin çeşitliliği, Rakip ürün ve hizmetlerin farklılaşması, Rakip firmalar arasında kalite farklılıkları, Değiştirme maliyetleri, Aşırı kapasite ve çıkış engelleri
Marka değeri, Reklam harcamalarının seviyesi, Şeffaflık derecesi
Kaynak: https://research-methodology.net/theory/strategy/porters-five-forces/